Pomysł wyjazdu do kolejnego po malowniczym Iranie kraju, kiełkował już od pewnego czasu. Okres wzmożonych obostrzeń, natłok zadań zawodowych wciąż odwlekały w czasie, wycieczkę w nieznanym jeszcze kierunku. Temat Malty pojawił się dość spontanicznie, podobnie jak przyjęcie wersji wyjazdu samodzielnie, bazując na własnych doświadczeniach i sile naszej wesołej gromadki. Krótka narada techniczna, zabukowanie biletów oraz noclegu, dopięły całości. Zapraszam Was na niniejszy, pierwszy z cyklu artykułów – Malta lokalnie.
Malta to kraj trzech wysp – głównej Malty (78% pow. całkowitej), sporo mniejszej Gozo (21%) i najmniejszej Comino (0.9%). Archipelag Malty tworzą jeszcze pomniejsze wysepki – min. Manoela, Cominotto i Wyspa Św. Pawła. Całkowita powierzchnia Republikańskiej Malty to tylko 316 km², a jej położenie geograficzne, czyni ją najdalej na południe wysuniętym państwem Europy. Wyspy Malty to teren ukształtowany poprzez wypiętrzenie skał osadowych, głównie wapienia koralowego, co powoduje bardzo różnorodne ukształtowanie jej linii brzegowej. Malta nie posiada także stałych rzek, za to jako jedyna w Europie ma sieć rzek, które tylko okresowo płyną w jej dolinach. Wysokie na ponad 130 m klify i malownicze zatoczki, przeplatają kamieniste i piaszczyste plaże. I choć najwyższy szczyt Malty Ta’Dmejrek w pobliżu miejscowości Dingli ma zaledwie 253 m n.p.m. oglądany stamtąd zachód słońca zapiera dosłownie dech w piersiach.
Malta z racji swojego specyficznego ukształtowania, wielkości oraz specyficznej formy i lokalizacji zabudowy, określana jest często jako państwo-miasto. Większość budynków i infrastruktury miejskiej skupia się w okolicach stolicy Malty – Valletty, która jest także centrum świetnie rozwiniętej komunikacji miejskiej. Tutaj także mieszka zdecydowana większość rdzennych Maltańczyków, a wraz z liczbą ponad pół miliona mieszkańców, państwo to jest w czołówce najgęściej zaludnionych na świecie. Główne gałęzie gospodarki stanowi handel zagraniczny, produkcja (głównie elektroniki), usługi it, finansowe i oczywiście turystyka. Zabudowa miejsca głównej wyspy to połączenie nieco ściśniętej zabudowy, wąskich uliczek i jeszcze bardziej wąskich chodników. Spacerując po mieście, można się zupełnie nie zorientować, iż jest się już w kolejnym. Na Malcie trwa także sporo prac budowlanych, nie tylko zabudowy miejskiej ale także tej przeznaczonej dla turystyki. Nieco inny typ zabudowy posiada wyspa Gozo, która już na pierwszy rzut oka jest bardziej “uporządkowana”. Dominuje to zabudowa willowa, z wszechobecnymi tarasami oraz bardzo specyficzne obszary upraw, a raczej działek oddzielonych od siebie leżącymi luźno kamiennymi groblami.
Na Malcie panuje klimat subtropikalny i śródziemnomorski, który charakteryzuje się długim i bardzo ciepłym, czy też wręcz gorącym latem oraz baaaardzo łagodną zimą. Przez około 300 dni w roku na Malcie świeci słońce, a dni deszczowe zdarzają się wyjątkowo rzadko. Klimat sprzyja w rozwoju roślinności, szczególnie sukulentów, które zaskakują nas barwami swoich kwiatów. Zwykłe domowe fikusy dorastają tu do potężnych rozmiarów, a największy jaki podziwialiśmy w jednym z parków, bardziej przypominał baobab niż zwykłe domowe drzewko. Rośliny są także obecne na balkonach, tarasach, czy też wprost przy drzwiach do domów, rosnąc w postawionych na chodniku donicach.
Na Malcie dominuje religia chrześcijańska z czego około 83% populacji to katolicy. W szczególności można to zauważyć przy wejściach do domów. Wszechobecne witrynki, rzeźby czy podświetlone ołtarzyki dodają miastu uroku, szczególnie po zmroku. Na Malcie obecnie jest 359 kościołów, z czego 313 na wyspie głównej i 46 na wyspie Gozo, co ciekawe w ogólne nie rzucają się w oczy. Na wyspach maltańskich daje się odczuć natomiast wpływ bardzo ciekawych wpływów bardzo Wyspy maltańskie były pod panowaniem m.in. Fenicjan i Kartaginy (800–218 p.n.e.), Starożytnego Rzymu (218 p.n.e. – 870 n.e.), Arabów (870–1091), Hrabstwa i Królestwa Sycylii (1091–1530), Zakonu Maltańskiego (1530–1798) oraz Wielkiej Brytanii (1800–1964/1974). Losy wysp maltańskich mają dziś odzwierciedlenie w kulturze, języku i architekturze.
Maltańskie pałace takie jak Pałac Wielkich Mistrzów ( obecnie siedziba parlamentu ), Pałac San Anton ( obecnie rezydencja prezydenta Malty), Werdala i Casa Rocca Piccola przeplatają się płynnie z obecnymi na Malcie fortyfikacjami, które stanowią cytadele i forty obronne oraz wieże strażnicze, baterie i reduty. Podczas zwiedzania Malty spotkać można także stare wiatraki, akwedukty oraz pomniki, w tym jeden znajdujący się około 35 metrów pod wodą – Kristu tal-Baħħara – Pomnik Jezusa.
Musisz zabić pająka, aby pozbyć się pajęczyny…
Przysłowie Maltańskie
Planując pobyt oprócz walorów historycznych warto także uwzględnić wizytę w publicznych ogrodach, szczególnie Ogrodach Buskett, będących jednocześnie największym z zalesionych terenów Malty i ostoją ponad 3000 ptaków. Na uwagę zasługuje także Narodowe Akwarium Malty, zlokalizowane w miejscowości Qawra oraz Park Ptaków w miejscowości Burmarrad, z czego szczególnie polecam pierwszą z wymienionych opcji.
Malta wywarła na mnie spore wrażenie, nie tylko pod względem swoistej egzotyki, ale przede wszystkim czasu który zdaje się płynąć tutaj nieco inaczej. Jak każda podróż, również ta pozwoliła złapać spory dystans do wartości życia oraz pozytywnie wpłynąć na balans, który w rozpędzonej rzeczywistości niekiedy ciężko jest utrzymać w ryzach. Polecam każdemu wycieczkę do tego malowniczego zakątka naszej pięknej planety. Warto chociaż na chwilę, się tam zatrzymać.
Z Pozdrowieniem – Marek Mróz
p.s. Niebawem kolejne artykuły z Malty – Malta Praktycznie oraz Malta w Obiektywie oraz Film…
